ارزیابی اقتصادی مزارع صنعتی پرورش گاو شیری- مطالعه موردی شهرستان‏های پاکدشت و ری

در این تحقیق با توجه به نقش تولید شیر و پرورش صنعتی گاو شیری در امنیت غذایی و تولید ناخالص ملی و همچنین جایگاه استان تهران در بخش دامپروری کشور ایران، به بررسی شاخص های اقتصادی تولید شیر در شهرستان های پاکدشت و ری، در جنوب استان تهران، پرداخته شده است. برای این منظور کارایی دامداری‏های شیری با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده‏ها (dea) مورد ارزیابی قرار گرفت و بهره‏وری کل دامداری‏ها نیز با استفاده از شاخص ترنکوئیست- تیل اندازه‏گیری شد. همچنین شاخص های مدیریت و مکانیزاسیون واحد ها با استفاده از فنون تصمیم‏گیری چند‏شاخصه (madm)، اندازه‏گیری شد. جهت بررسی تأثیر نهاده‏های مختلف و تأثیر مدیریت و بهره‏وری کل بر تولید و سوددهی، توابع تولید و سود شیر، با روش حداقل مربعات معمولی (ols)، تخمین زده شدند. جمع‏آوری آمار و اطلاعات این تحقیق با روش های مطالعه اسنادی، مشاهده و مصاحبه حضوری انجام شد. نتایج محاسبه کارایی با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس و بر مبنای حداقل‏سازی استفاده از نهاده ها نشان داد که نیمی از دامداری‏ها از لحاظ فنی کارا بودند؛ اما میانگین سطوح کارایی تخصیصی و اقتصادی دامداری‏ها به ترتیب برابر با 45/0 و 42/0 بود. نتایج بررسی بازده نسبت به مقیاس نشان داد که 37 دامداری بازده افزایشی، 2 دامداری بازده کاهشی و 26 واحد بازدهی ثابت نسبت به مقیاس داشتند. میانگین بهره‏وری کل در دامداری‏ها نیز برابر با 92/0 محاسبه گردید و میانگین شاخص‏های مدیریت و مکانیزاسیون در دامداری‏ها به ترتیب برابر با 55/0 و 65/0 به دست آمد. نتایج تخمین توابع تولید و سود نشان داد؛ مدیریت و بهره‏وری اثرات مثبت و معنی‏داری بر تولید و سوددهی دارند. در میان متغیرهای گنجانده شده در تابع تولید، دو نهاده خوراکی، کنسانتره و یونجه مصرفی و در ادامه نیروی کار به ترتیب بیشترین کشش را با تولید شیر داشتند. نشان داده شد؛ نهاده سوخت بیش از حد و در منطقه غیر اقتصادی تولید مصرف می‏شود. همچنین نتایج تابع سود نشان داد که قیمت سوخت پس از یونجه بیشترین تاثیر منفی را بر سوددهی دامداری‏ها دارد؛ از طرف دیگر قیمت کنسانتره، دستمزد نیروی کار و هزینه هر بار تلقیح، اثر مثبت بر سوددهی داشتند.